انتقال آب چه دردی از ما دوا می‌کند؟
تاریخ انتشار: ۱۹ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۰۲۸۷۳
حتی اگر تنگنای منابع پروژه انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به ۱۷ استان هم رفع شود، همچنان یک پرسش در آینده مطرح خواهد بود: آیا انتقال آب گزینه درست بود یا انتقال صنایع به سواحل جنوبی؟
به گزارش ایران اکونومیست، روزنامه همشهری نوشت: «طرح انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به ۱۷ استان در شرق و مرکز ایران با سه چالش جدی در حوزه قانونی، محیط زیستی و تامین مالی قرار روبه‌رو است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
حال دو سال پس از فرمان حسن روحانی، رئیس‌جمهوری سابق، مبنی بر آغاز عملیات اجرایی طرح انتقال آب خلیج فارس و دریای عمان به مرکز و شرق ایران، قرار است روز دوشنبه با حضور ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری، قطعاتی از خطوط انتقال آب خلیج فارس و دریای عمان به مناطق صنعتی و معدنی مرکز ایران افتتاح شود. به گفته محسن منصوری، معاون اجرایی رئیس‌جمهوری، یکی از پروژه‌هایی که با حضور رئیس‌جمهوری افتتاح می‌شود خط پدافندی انتقال آب به یزد است که ۸۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شده و مشکل آب یزد را در مواقع بحران حل و فصل می‌کند و ۳۰۰ لیتر بر ثانیه این ظرفیت را افزایش می‌دهد. این خط انتقال آب ۷۳۰کیلومتر و نیازمند سرمایه‌گذاری بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است. ظرفیتی که ایجاد می‌کند ۲۰۰میلیون مترمکعب آب به استان یزد در سال منتقل می‌شود. قطر لوله‌ها در برخی از جاها بیش از ۲۰۰۰ میلی‌متر است و برخی جاها ۱۶۰۰ میلی‌متر است. در این پروژه دبی انتقال آب ۶.۷ متر بر ثانیه است.
چالش تنگنای مالی
برآوردها نشان می‌دهد اجرای ۴خط مصوب از ۵ پروژه انتقال آب دریای عمان و خلیج فارس به ۱۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری، آن‌هم به قیمت ثابت سال ۱۳۹۹ نیاز دارد. با در نظر گرفتن رشد شاخص تورم و افزایش قیمت تمام‌شده پروژه، این حجم از سرمایه‌گذاری تا پایان طرح افزایش خواهد یافت. با توجه به تنگناهای مالی موجود در اقتصاد ایران، به نظر می‌رسد تکمیل پروژه انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به ۱۷ استان مرکزی ایران تا پایان ۱۴۰۴ دشوار خواهد بود.
سؤال اینجاست که آیا در شرایطی که تامین سرمایه خارجی برای اجرای پروژه انتقال آب از خلیج فارس به استان‌های مقصد با دشواری مواجه است و دولت به دلیل کسری بودجه از امکانات کمی برای حضور در این پروژه برخوردار است، آیا منابع داخلی صنایع، در کنار منابع بانکی می‌تواند چالش تامین مالی پروژه‌های انتقال آب از جنوب را برطرف کند؟ مرکز پژوهش‌های مجلس پیش‌تر هزینه اتصال آب‌های شمال و جنوب ایران، البته با ایجاد یک شاهراه آبی را دست کم ۱۴ میلیارد دلار برآورد کرده بود؛ پروژه‌ای که به لحاظ شکلی و ماهوی با طرح‌های انتقال آب از طریق خط لوله متفاوت است.
در دولت سابق محل تامین سرمایه این ابرپروژه، صنایع مصرف‌کننده آب تعیین شده بود که در آن قالب تامین‌کننده اصلی پول این طرح بانک‌ها بودند. رهبری کنسرسیوم بانک‌های همراه بر عهده بانک ملی بود. این بانک قرار بود با همکاری بانک‌های سپه، صنعت و معدن، توسعه تعاون، کشاورزی، ملت، تجارت، رفاه کارگران و صادرات وظیفه تامین مالی پروژه‌های انتقال آب را بر عهده بگیرد. طبق برنامه برای اجرای فاز نخست طرح نمک‌زدایی و انتقال آب از خلیج فارس تا مرکز ایران، ۱۸هزار و ۱۰۱میلیارد ریال از منابع بانکی تزریق شده است. تکمیل فازهای بعدی این ابرپروژه البته به همراهی بانک‌ها نیاز دارد؛ بانک‌هایی که البته خودشان هم با تنگنای اعتباری شدید مواجه هستند. به این ترتیب یکی از گره‌های اصلی که لازم است باز شود، اطمینان از روش‌های تامین به موقع پروژه یادشده است.
آب برای صنعت یا آشامیدن؟
حال که اراده دولت این است که به هر قیمت آب از دریای عمان و خلیج فارس به ۱۷استان هدف منتقل شود تا بخشی از نیاز صنایع عمدتا آب‌بر با نمک‌زدایی از آب شور دریا تامین شود، این پرسش مطرح است که با افزایش احتمالی تنش آبی بین شهرها و روستاها در آینده، اولویت تخصیص آب با صنایع سرمایه‌گذار در این پروژه خواهد بود یا اینکه اراده سیاسی بر این قرار می‌گیرد که آب نمک‌زدایی‌شده به مصرف آب شرب اختصاص یابد؟
به باور کارشناسان منتقد طرح انتقال آب، تا زمانی که صنایع آب‌بر در مناطق خشک و کویری مرکز کشور قرار دارند، مشکل کم‌آبی در این مناطق پایدار خواهد بود و هیچ طرحی توان مرتفع‌کردن آن را ندارد. در نتیجه یکی از گزینه‌ها این بود که صنایع بزرگ و آب‌بر به جای استقرار در استان‌های کم‌آب و درگیر تنش آبی به سواحل جنوب منتقل شود ولی سیاست ایجاد اشتغال و توسعه استان‌ها این گزینه را از روی میز تصمیم‌گیری خارج کرده است؛ تصمیمی که توسعه پایدار ایران با توجه به چالش‌های آبی را با پیچیدگی‌هایی مواجه می‌سازد. ۳ سال تا پایان سال ۱۴۰۴ باقی مانده و انتظار مطلوب سیاستمداران این است که پروژه انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان زودتر به بهره‌برداری برسد اما حتی اگر تنگنای منابع این پروژه هم رفع شود، همچنان یک پرسش در آینده مطرح خواهد بود: آیا انتقال آب گزینه درست بود یا انتقال صنایع به سواحل جنوبی؟
چالش محیط زیستی
یکی از چالش‌های مهم در مسیر انتقال آب نمک‌زدایی شده از خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی ایران، دغدغه‌های محیط زیستی است.
موافقان انتقال آب از جنوب معتقدند بین انتقال آب از دریای بسته‌ای مثل خزر با انتقال آب از دریاهای آزاد جنوب تفاوت ماهوی وجود دارد. چنان که علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، در پاسخ به انتقادها می‌گوید: مسئله‌ای که همیشه مورد انتقاد ما بود، «انتقال آب» درون حوضه کشوری بود که دولت سیزدهم هم پای این مسئله ایستاده است و انجام نمیشود اما مسئله دیگر انتقال آب از منابع اقیانوسی و دریایی است.
ایران در شرایطی قرار دارد که این کار باید انجام شود. او با بیان اینکه کشورهای حاشیه خلیج فارس به صورت مطلوب از این منابع استفاده می‌کنند، می‌گوید: متأسفانه پسماندهایی وارد آب می‌شود و هم خلیج فارس و هم عمان را دچار مشکل می‌کند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با تأکید بر اینکه انتقال آب، بیشتر از دریای عمان انجام خواهد شد، گفت: کیفیت آب عمان نسبت به خلیج فارس تقریبا شرایط مناسب‌تری دارد و هزینه‌ها کاهش‌می‌یابد البته از جنبه‌های شاخص‌های محیط زیستی نیز موضوع را بررسی می‌کنیم تا برای زیست‌بوم اتفاقی نیفتد. حال باید نشست و دید آیا وعده رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست محقق خواهد شد؟
انتقال آب عمان به کجا می‌رسد
۹ اسفند ۱۴۰۰ محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، قانون انتقال آب از دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان را به ابراهیم رئیسی ابلاغ می‌کند که بر اساس آن وزارت نیرو مکلف می‌شود با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و با استفاده از توان علمی معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری، زمینه سرمایه‌گذاری داخلی یا خارجی برای برداشت آب، نمک‌زدایی، انتقال آب و استفاده از نمک و فلزات بازمانده از دریای عمان به استان یادشده را فراهم کند. به این ترتیب خرید آب نمک‌زدایی‌شده و انتقال آن برای جبران مصارف شرب از سوی سرمایه‌گذار را دولت تضمین خواهد کرد.
شش شهریور امسال اما پس از تأخیر چندماهه دولت آیین‌نامه اجرایی انتقال آب از دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان را مصوب و برای اجرا به وزارت نیرو ابلاغ می‌کند که بر اساس آن علاوه بر همکاری تمامی دستگاه‌های اجرایی در جهت صدور مجوزهای مورد نیاز در چارچوب قوانین و مقررات و تسهیل فرایند اجرای طرح، وزارت نیرو برای مناطقی از استان که از منابع آب انتقالی طرح برخوردار می‌شوند، از طریق فرایند بازتخصیص آب، سهم آب سطحی و زیرزمینی تخصیص‌یافته به صنایع را با منابع آب انتقالی طرح جایگزین خواهد کرد. این وزارتخانه باید نقاط مصرف اولویت‌دار را برای انتقال آب با هدف تأمین آب شرب و میزان نیاز آبی مربوط تعیین و به شرکت تأمین آب صنایع و معادن به‌عنوان شرکت سرمایه‌گذار و مجری طرح اعلام کند تا با همکاری سازمان برنامه و بودجه، برای تأمین آب شرب از محل طرح، قرارداد خرید تضمینی آب شرب قرارداد امضا شود. همچنین وزارت صنعت و معدن و تجارت وظیفه دارد میزان نیاز آبی بخش صنعت و نقاط مصرف اولویت‌دار را در سطح استان تعیین و به وزارت نیرو و شرکت تأمین آب صنایع و معادن اعلام کند. نکته مهم در قانون جدید این است که وزارتخانه‌های صمت و نیرو و دیگر دستگاه‌های درگیر پروژه انتقال آب دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان باید جلوی تعریف طرح‌های موازی تأمین و انتقال آب دریا برای اهداف یکسان با این طرح را بگیرند. به این ترتیب سؤال مهم این است که قانون مصوب مجلس اجازه انتقال آب دریای عمان به دیگر استان‌ها را خواهد گرفت یا نه؟»
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: انتقال آب
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: انتقال آب انتقال آب از دریای عمان آب از دریای عمان و خلیج انتقال آب دریای عمان دریای عمان به استان پروژه انتقال آب سیستان و بلوچستان فارس و دریای عمان انتقال آب از خلیج طرح انتقال آب سرمایه گذاری رئیس جمهوری وزارت نیرو تأمین آب استان ها بر اساس بانک ها آب شرب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۰۲۸۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
زنگ خطر کمبود «آب» در شاهرود/ اهمیت بیش از پیش حفظ «شاهوار»
خبرگزاری مهر، گروه استان ها - محمد علی عباس نژاد: رئیس جمهور در سفر فروردین ماه خود در جمع مردم شهرستان شاهرود دولت را موظف به تأمین آب پایدار برای شاهرود دانست اما هر ساله در این ایام و شروع فصل تابستان این مشکل عدیده چون زخمی سر باز کرده و بوی بی آبی و کم آبی همه شهر شاهرود را فرا می گیرد و شاهرود به عنوان تنها شهر در استان که از آب پایدار برخوردار نیست، همچنان مردمانش تشنه و تشنه تر می شوند.
کوتاهی برخی مسئولان در رده های میانی استان و رده بالای استان و بی توجهی برخی از نمایندگان ادوار مجلس و تجلی آن در سفر اخیر دولت با عدم شرکت نماینده وقت را می توان تیر خلاصی بر پیکره ناتوان، همین مقدار تامین کننده آب موجود شاهرود دانست، اینکه شاهرود در پیک مصرف بالغ بر ۲۵۰ لیتر بر ثانیه کسری آب دارد می طلبید مسئولان تمام تلاش خود را برای گرفتن مصوبه ای قرص و محکم نه آن چیزی مانند مصوبه احداث و ساخت سد کالپوش برای تامین آب شرب شاهرود که هیچ وقت اجرایی نشد.
شهروندان شاهرودی می پرسند چرا تامین آب شرب شاهرود از سد کالپوش که مصوبه دولت را دارد اجرایی نمی شود. آنان البته خواسته های خودشان را که بارها از زبان امام جمعه بیان شده را نادیده نگرفته و قدر دادن امام جمعه شهر شاهرود بوده و می گویند اینکه نمایندگان ادوار مجلس کاری صورت نداده اند جای سوال اساسی دارد.
پیگیری کمبود آب
از سفر بهمن‌ماه ۱۴۰۱ وزیر وقت نیرو به شاهرود بیش از ۱۴ ماه گذشته است و این سوال همچنان برای شهروندان شاهرودی در اذهان باقی مانده که مگر از مقام وزارت در این خصوص بالاتر هم داریم که به کوچکترین وعده های داده شده ایشان پس از این همه مدت هیچ جوابی داده نشده است.
دراین باره امام جمعه شاهرود نیز تامین آب پایدار را مهمترین مطالبه مردم شهرستان در طی سالیان اخیر دانست و می گوید: انتظار می رود خبرنگاران و مطبوعات تلاش بیشتری درباره مطالبه گری پیرامون تامین آب پایدار برای شهر شاهرود و اجرای و اتمام پروژه فاضلاب شهری در شاهرود نمایند.
حجت الاسلام عباس امینی با تأکید بر اینکه خبرنگاران باید مصالح مردم را در نظر گرفته و بدون تعصب مسائل را اطلاع رسانی نمایند می گوید: باتوجه به بحران آب شرب در شهرشاهرود، انجام طرح های آبرسانی شاهرود را باید در غالب خواسته های همگی بصورت بمباران خبری مطرح نمایند.
وی با گلایه از کسانی که با سیاسی کردن طرح انتقال آب از سد کالپوش، سبب شدند تا آب سد کالپوش که تنها برای تأمین آب شرب شاهرود احداث شده است، به شاهرود انتقال داده نشود، می گوید: در حال حاضر جدی‌ترین مطالبه و مهمترین خواسته مردم شاهرود تامین آب پایدار است.
تامین آب پایدار
احمد عجم نماینده منتخب مردم شهرستان‌های شاهرود و میامی در مجلس آتی نیز در اولین خواسته های خود پس از حضور در مجلس آتی، بر توجه به تامین آب پایدار و حل مشکلات عدیده مردم شاهرود در سفر ریاست جمهوری به شهر شاهرود تاکید کرده و می گوید: دولت نباید در تامین آب پایدارشهرستان شاهرود مناطق و مردم منطقه را درگیر خودشان کند.
وی تامین منابع آب پایدار شاهرود را تامین از خارج از استان ارزیابی کرده و می گوید: مانند کاری که استان‌های مرکزی کشور برای تامین آب صورت داده اند برای این شهرستان هم باید انجام شود.
عجم با بیان اینکه با توجه به پروژه مصوب انجام شده برای انتقال آب شهرستان فقط ۱۷۰ لیتر آب تامین می‌شود، می گوید: در صورت انتقال آب از سد کالپوش، باز ۱۲۰ لیتر کمبود داریم، ضمن اینکه پروژه انتقال آب نیز طولانی و زمان بر است.
حفظ شاهوار در دستور کار
جالب اینکه استاندار سمنان در این خصوص می گوید: تامین آب پایدار از کوهستان «شاهوار» برای شاهرود در دستور کار است. اینکه استاندار بر تامین آب از این کوهستان تأکید می کند چیزی نیست که افزایش دبی آب شاهرود را در پی داشته باشد و همانا اذعان دارند سرمنشا همه آب‌های استحصال شده حال شهرشاهرود و دشت بسطام از همین کوه شاهوار است و استاندار باید توجه ویژه ای علاوه بر تامین آب از شاهوار، به انتقال آب از پروژه های نظیر سد کالپوش و چشمه سارهای قطری کند.
بخش قابل توجهی از آب شرب شاهرود از طریق قنات و چاه های مشرف به قله شاهوار تامین می شود و به نظر می رسد استاندار سمنان بر حفظ این منبع آبی تأکید دارد که جای بسی خرسندی است و تاکیدی بر عدم بازگشایی معدن بوکسیت تاش، که چند صباحی است دستخوش معدن کاوی قرار دارد.
گفته‌های استاندار سمنان نشان از تعطیلی معدن بوکسیت تاش دارد ولی باید اذعان داشت این آب آبی است که داشته فعلی شاهرود بوده و با وجود چاه های متعدد نمی توان آبی پایدار برای شاهرود متصور شد و قطعاً نیازمند پروژه جدید آبرسانی و آن هم بصورت پایدار هستیم.
تنش آبی در شاهرود
مدیر عامل آبفای استان سمنان در گفت وگو با خبرنگار مهر، در خصوص دو پروژه معطل مانده آبرسانی می گوید: برنامه های انتقال آب از سد کالپوش مربوط به آب منطقه ای است و ما تنها کار توزیع را عهده دار هستیم ولی شنیده می شود تصمیمات خوبی اخذ شده واین پروژه تسریع خواهد شد.
منصور کشاورزیان در خصوص آب قطری می گوید: فاز اول این پروژه انجام شده اما فاز دو بحث های حقوقی وقضایی دارد و کماکان پروژه متوقف است و در کوتاه مدت چشم اندازی برای حل آن متصور نیست لذا از سوی مقامات برای حل این پروژه رایزنی ها در حال انجام است.
حرف های متفاوت!
اما فرماندار شاهرود بر خلاف مقام مافوق خود (استاندار) می گوید: حفر چاه جدید مشکل تامین آب پایدار شهرستان شاهرود را مرتفع نمی‌کند و تامین آب پایدار باید از دو منبع سدکالپوش و چشمه سارهای قطری تامین شود.
ابوطالب جلالی تامین و تولید آب پایدار برای این شهرستان را برعهده مسئولین استانی و کشوری نهاده و می گوید: باید از سوی مسئولان استان و مسئولان کشوری انتقال آب از سد کالپوش و چشمه سارهای قطری به عنوان آب پایدار که از سال‌ها پیش در دستور کار بوده است و هر کدام به دلایلی متوقف شده است بصورت جدی پیگیری شود.
فرماندار شاهرود به درستی به برگزاری نشست‌های متعددی برای تامین آب موقتی بصورت هرساله که کارگشایی ندارد اشاره کرده و می گوید: علی رغم این نشست ها نگرانی تامین آب آشامیدنی پایدار برای این شهرستان همچنان باقی است.
تامین آب پایدار
امام جمعه شاهرود نیز بارها با تاکید بر تامین آب پایدار می گوید: باید موضوع مهم آب شهرستان در مصوبات سفر ریاست جمهوری باشد و اگر این نباشد بی عدالتی و جفا به شهرستان شاهرود است.
حجت الاسلام عباس امینی با تشکر از زحمات رئیس جمهور در سفر به استان، با تاکید بر موضوع تامین آب پایدار برای شهرستان شاهرود و توجه به این موضوع در مصوبات سفر، می گوید: باید موضوع مهم تامین آب پایدار شهرستان شاهرود در مصوبات سفر باشد و اگر این نباشد، باید شک کنید به این پیشنهادات و محورهای مصوبات سفر و باید مسئولان مربوطه تجدید نظر نمایند. هر ساله در فصل گرما با زدن چاه سعی در رفع این دغدغه مردم می شوند اما چاه به عنوان مسکن مقطعی عیبی ندارد اما درمان تامین نیست.
عدم بازچرخانی آب
شهروندان شاهرودی می گویند هر سال با فرا رسیدن تابستان مشکل کم آبی حادتر از گذشته روی خودش را نشان می دهد و مسئولان نیز به دنبال تامین آب از اجاره چاه دستگاه های اجرایی شهرستان گرفته تا قطع نوبتی آب در شهر، و حفر چاه های جدید می پردازند، گویا تدابیرشان بیش از این نیست و هیچکدام از وعده های مسئولان در زمینه تامین آب شرب پایدار برای شهرستان عملی نشده است.
مردم جدای بحث کمبود آب در شاهرود، مصرف بی رویه، کاهش ذخایر آبی، خشکسالی، کاهش بارش‌ها، موضوع عدم بازچرخانی فاضلاب‌ها و روان آب‌ها را نیز قبول دارند اما معتقد هستند مشکلات در کنار بی تدبیری امروز سبب شده تا آب شرب به یک بحران جدی بدل شود.
عکس ها: محمد علی عباس نژاد
کد خبر 6093633
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت